Czysta 5/1…

Budynek przy ul. Czysta 5/1 (stan na lipiec 2015) (fot. Anna Łuszyńska)

Z mapy Białegostoku zniknął kolejny zabytek. Budynek do niedawna znajdujący się przy ul. Czystej 5/1 zabytkiem w sensie prawnym co prawda nie był, ale uważam, że jego wartość historyczna jest oczywista. W zasadzie to była – czas teraźniejszy należy zmienić na przeszły, bo niestety stara, murowana kamienica nie doczekała się statusu zabytku (lub jakiejkolwiek innej ochrony prawnej) i na koniec 2015 została wyburzona.

Nie będę ukrywał, że z tym co pozostało po dawnym, przedwojennym Białymstoku jestem związany emocjonalnie w sposób szczególny. Dodam do tego, że Czysta 5/1 to adres z „mojego” osiedla, nieomalże przy moim bloku – stąd podwójnie jest mi przykro, że Miasto, wydaje się lekką ręką, pozbywa się swojej historycznej i architektonicznej spuścizny.

Budynek przy ul. Czystej 5/1 miał ponad 100 lat, pochodzi z 1909 i był wykonany w tradycyjnej murowanej technologii, z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej. Prawie 2000 m2 powierzchni, która kiedyś była użytkową. Budynek był wyposażony w instalację elektryczną i wodno-kanalizacyjną. Ogrzewany był piecami kaflowymi. Wybudowany w czasach carskich, przetrwał II WŚ, a stał na terenie gdzie w czasie wojny znajdowało się Białostockie Getto – niewątpliwy świadek historii.

Wnętrze budynku Czysta 5/1 (stan na lipiec 2015) Widok na piec kaflowy (fot. Anna Łuszyńska)

Wyburzenie Czystej 5/1 jest do tego niepokojące, że obecnie (przełom 2015/2016) dla osiedla gdzie znajdował się budynek, w Departamencie Urbanistyki przygotowany jest nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Procedura planistyczna rozpoczęła się jeszcze na jesieni w 2014 roku. Dzięki pomocy Bogdana Pszonaka ze Stowarzyszenia Przestrzeń Publiczna przygotowałem szereg uwag do ww. planu. W jednej z nich zwróciłem się do miejskich urbanistów z prośbą i propozycją o zachowanie Czystej 5/1 z uwagi na wartość historyczną.

Uwaga dotycząca Czystej 5/1 niestety nie znalazła uznania i została odrzucona w całości. Niemniej jednak zgodnie z prawem, wszystkie odrzucone uwagi ostatecznie głosują radni Rady Miasta Białystok. Poniżej wklejam pełną treść odpowiedzi otrzymanej z Departamentu Urbanistyki dotyczącej budynku Czysta 5/1.

Ps. Najbliższa sesja Rady Miasta ma odbyć się 18 stycznia. Jeśli w porządku obrad pojawi się plan zagospodarowania przestrzennego dla fragmentu os. Centrum to przypadku Czystej 5/1 radni głosować już nie będą – Czysta 5/1 to obecnie sterta gruzu… (zdjęcie niżej zrobiłem 29.12.2015)

Radek Puśko